Corona, een (tussen)balans
Joukje van der Kaaden en Dora Hoekstra, beide verbonden aan de protestantse kerk in Capelle a/d IJssel, maakte de balans op over de corona pandemie.
Voorjaar 2020 werden we – wereldwijd – overvallen door het Covid-19 virus, corona. Virussen zijn altijd al onderdeel van onze leefwereld. We moeten ermee zien te leven en veel virussen hebben we aardig onder controle gekregen. Met de vaccins tegen corona zal er ook een tijd aanbreken dat de impact van dit virus minder zal zijn. Het is een heftige tijd geweest vanaf maart 2020, en dat is het nog. Maar er kan inmiddels voorzichtig gekeken worden of deze pandemie ook dingen met zich meebracht die te waarderen zijn. In dit artikel proberen we een aantal van die dingen te benoemen.
Rust…
Ineens viel de wereld stil. Er daalde – naast onrust in gezinnen waarvan de kinderen thuisonderwijs kregen – een zekere rust neer. Er werd veel thuis gezeten en thuis gewerkt. Dat was niet altijd negatief. Het bleek ook veel op te leveren. Voor wie met de auto iedere dag reistijd kwijt was gaf het winst. De reistijd kon aan andere dingen besteed worden, het gaf minder stress; thuiswerken bleek soms een stuk relaxter te zijn. De Duitse filosoof Hartmut Rosa1 stelt in zijn boek Leven in tijden van versnelling dat het zogenaamde vrije westerse individu in werkelijkheid leeft onder de dictatuur van de klok. ‘Als haast de dienst uitmaakt is tijd een schaars goed’, aldus Rosa. Maar door de beperkingen in de coronatijd viel ons juist ‘tijd’ ten deel. Er bleef ook tijd over doordat alle sociale verplichtingen wegvielen. Dat ‘meer’ aan tijd gaf mensen te denken. Je agenda volproppen, ook in je vrije tijd, houdt je in een patroon van onvrijheid. Als we veel moeten blijft er te weinig tijd en vrijheid over voor ont-moeten. De coronatijd gaf te denken over wat werkelijk waardevol is op gebied van werk, hobby’s, relaties etc. Misschien hebben we geleerd dat kwaliteit gaat voor kwantiteit. ‘Niet het vele is goed maar het goede is veel’.
Kerkdiensten
Het zal meer dan eens gezegd zijn: wat een zegen dat de corona ons overkwam in een tijdperk van veel technische mogelijkheden. Er kon online gevierd worden en daar werd dankbaar en veel gebruik van gemaakt. Naast de eigen kerkdiensten beluisterden en bekeken mensen andere diensten waardoor ze zomaar buiten de grenzen van hun eigen kerk kwamen. Digitale kerkdiensten trokken soms meer bezoekers dan dat er normaliter fysiek in de dienst zouden zitten, er ging zo een sterk missionaire kracht van uit.2 Er wordt voorspeld in Laetare dat niet alle kerken terug zullen gaan naar alleen fysieke kerkdiensten maar dat online vieren én in de kerk wel het ‘nieuwe normaal’ zal worden. Het online vieren in combinatie met het advies niet te mogen zingen bracht ook met zich mee dat in een aantal kerken gebruik gemaakt werd van de diversiteit aan liederen die op het internet beschikbaar zijn. Ineens is het luisteren naar een YouTube-filmpje in een dienst niet meer vreemd en zo zal er blijvend gebruik gemaakt worden van deze mogelijkheid. De coronatijd heeft dus ook invloed gehad op de zondagse eredienst. Het vereiste wel veel technische mensen die een en ander konden realiseren. Als voorbeeld noemen we de Oosterkerk waar men digitale diensten maakte waar diverse gemeenteleden vanuit hun eigen huis aan meewerkten. Dat schiep ondanks de afstand toch verbondenheid (zie KN nummer 2021/7).
Ondanks alle gemis heeft de afgelopen tijd ons dus ook winst opgeleverd en zal er over nagedacht moeten worden wat we daarvan meenemen als bruikbaar voor de toekomst.
Klimaat
Het klimaat was al langer een heet hangijzer. Milieugroepen riepen om drastische maatregelen, de aarde warmt veel te snel op door de luchtverontreiniging van bedrijven, verkeer en de veeteelt, met het gevolg dat er overstromingen zullen komen en branden. Veel nu nog leefbare gebieden zullen woestijn worden. En toen kwam corona. De CO2-uitstoot daalde met 8,8 procent, het water werd schoner en de lucht helderder. Er was minder verkeer op de weg en in de lucht, een lagere elektriciteitsvraag, en bedrijven vervuilden minder door een lagere productie. Zonder aanvullend beleid zal de CO2-uitstoot weer toenemen nu er weer meer mogelijk is, maar toch zal een deel structureel verbeteren. Mensen hebben gezien dat thuiswerken mogelijk is, dat online vergaderen korter en doelmatiger is. De auto hoeft niet elke dag gebruikt te worden; we hoeven niet meer met het vliegtuig op vakantie.
Eenzaamheid en omzien naar elkaar
Een belangrijk christelijk gebod is: heb uw naaste lief als uzelf. We leven met miljarden op deze wereld en hebben verantwoordelijkheid voor elkaar. De anderhalve- meter afstand was en is er niet om verwijdering te scheppen maar juist om elkaar te beschermen en te zorgen dat de ander niet ziek wordt. Tijdens corona werd duidelijk dat deze ziekte veelal de ouderen en zwakken trof. Verpleeghuizen en ziekenhuizen raakten overvol en overbelast. Het verplegend personeel draaide overuren en leraren moesten online gaan lesgeven wat niet gemakkelijk was. Veel verzorgende beroepen waar eerder weinig belangstelling voor was kregen nu grote waardering, met bloemen, applaus en gezang zelfs, omdat men inzag hoe belangrijk en hoe zwaar hun werk was. Ondertussen ontstonden er boodschappendiensten om de zieken, de ouderen en eenzame mensen in de samenleving te helpen en te ondersteunen. Deze eenzamen waren er al, maar juist nu in coronatijd werd duidelijk wat eenzaamheid doet met de mens en dat dit permanente aandacht verdient. Het beeldbellen raakte breder ingeburgerd. (Klein)kinderen leerden hun ouders en grootouders de voordelen van belcontact met beeld. Dat leverde meer contact op.
De natuur (her)ontdekt
Opvallend was in de afgelopen anderhalf jaar de enorme toename van natuurwandelaars. Sportscholen gingen dicht, binnen zitten verveelt en dus moest een andere activiteit gevonden worden. En zo ging men massaal buiten wandelen, alleen of samen. De eigen buurt werd verkend, maar ook de polders en bossen in de buurt. De vogel-, bomen- en bloemenboeken vlogen de boekenzaken uit omdat mensen wilden weten wat zij tijdens hun wandelingen zagen en hoorden. Vogelcursussen werden bijzonder populair. De natuur werd herontdekt. Soms waren parken en bossen zo bomvol met wandelaars en sporters dat de wegen er naar toe moesten worden afgezet. Neuropsycholoog Eric Scherder vertelde wekelijks op de televisie waarom een half uurtje wandelen zo goed is voor de mens en zijn brein; een ommetje vermindert de somberheid en stimuleert de creativiteit. Wandelen in de natuur geeft energie en zorgt voor optimale verrijking, het brengt de verwondering terug! Veel mensen houden nu hun lichaam en hersenen fit met het dagelijkse ommetje en zullen dit blijven doen.
Tot slot: laten we niet te idealistisch doen over de verworvenheden. Als we echt, letterlijk de balans zouden opmaken weten we niet of de weegschaal wel in het midden zou blijven staan. De pandemie heeft ook verdriet gebracht. Toch zijn er verworvenheden. En de kunst is nu: hoe geven we die dingen blijvend een plek zodat we niet na bijvoorbeeld een jaar moeten constateren: het goede is ons al weer uit handen geglipt?
Bron: protestantsegemeentecapelle.nl