Ds. S. Honing 'U of jij?'
Ds. S. Honing, predikant van de Hervormde kerk in Capelle Schollevaar, schreef onderstaande overweging over U of jij.
De vraag die mij misschien wel het meeste gesteld wordt is de vraag: ‘mag ik u ook jij noemen?’ Een best begrijpelijke vraag. Van oudsher hebben velen van ons geleerd om de dominee met respect te behandelen en daar hoort volgens velen bij om iemand te vousvoyeren. Tegelijkertijd kan het soms wat afstandelijk aanvoelen om iemand die je kent en waar je een vertrouwensrelatie mee opbouwt altijd maar met ‘u’ te blijven aanspreken. En vandaar dus die vraag: ‘mag ik u ook jij noemen?’ Voor mij persoonlijk maakt het niet veel uit hoe ik genoemd wordt (maar als je het toch wilt weten, liever met je/jij).
Dit doet mij denken aan een verhaal dat ik ooit eens gehoord heb. Het was vlak voor een kerkdienst. De ene ouderling was heel netjes gekleed, strak in het pak met een zwarte stropdas. De ander was ook best netjes gekleed, maar toch duidelijk wat minder. De eerste keek naar de kleding van de ander en zei: ‘Zou jij zo ook bij de koning op bezoek gaan?’ (God is immers onze Hemelse Koning.) Waarop de ander direct reageerde door naar de kleding van de eerste te kijken en te vragen: ‘Zou jij zo ook bij je vader op bezoek gaan?’ God is tegelijkertijd zowel onze Koning als onze Vader. Hij verdient dus al ons respect, maar tegelijkertijd verdient Hij het ook dat wij bij Hem onszelf durven te wezen en dat we geen afstand creëren. Wat is dan volgens jou beter? Je zo goed mogelijk kleden? Of vooral jezelf zijn? Een behoorlijk aantal jaar geleden las ik een boek waarin God steeds werd aangesproken met ‘Jij’. Eerlijk gezegd vond ik dat zeer ongemakkelijk, maar waarom eigenlijk?
In Frankrijk en Duitsland is het juist heel gewoon om God niet met ‘u’, maar met ‘jij’ aan te spreken. God is immers je Vader, dat is een familieband, daar passen familiare omgangsvormen bij. In het Engels kennen ze tegenwoordig alleen nog maar you (zonder onderscheid tussen het meer formele ‘u’ en het minder formele ‘jij’), maar vroeger kenden ze dat onderscheid wel en toen werd God ook minder formeel aangesproken. Onze buurlanden zijn dus vooral gewend om God met je/jij/jou aan te spreken. En dat gold vroeger ook voor Neder land. In de oude Statenvertaling wordt God vooral met ‘Gij’ aangesproken. Tegenwoordig klinkt ‘gij’ zeer formeel, maar in de tijd van de Statenvertalers was het juist een heel informeel woordje (vergelijkbaar met het ‘gij’ in het Vlaams). In de Statenvertaling wordt God dus ook informeel aangesproken.
Als de Statenvertalers nu hun vertaling gemaakt zouden hebben zou God dus ook met je/jij/jou worden aan gesproken. Wat vind jij van dit alles? Uiteindelijk is de keuze tus sen je kleren en of je iemand tutoyeert of vousvoy eert slechts uiterlijk. Het draait om het hart. Ga je eerbiedig naar God, behandel je je naaste met respect? Daar draait het uiteindelijk om, en de rest is slechts schijn. (En ik blijf God gewoon ‘U’ noemen, want dat voelt voor mij het beste.)